Bevallen: Wat doet je lichaam?
Inleiding en fysiologie
Inzicht in de fysiologie van de bevalling – oftewel: hoe je lichaam zich klaarmaakt en werkt tijdens de geboorte – geeft je niet alleen meer grip op wat er komen gaat, maar helpt ook om vertrouwen te krijgen in je eigen kunnen.
Iedere vrouw kan bevallen, je lichaam weet straks ‘wat het moet doen’. Dat klinkt geruststellend, maar tegelijkertijd ook vaag. Want hóe weet je lichaam dat eigenlijk? Bevallen is namelijk niet zomaar iets wat je ‘ondergaat’. Het is een intens samenspel van hormonen, spieren, emoties en ademhaling. En jij speelt daarin de hoofdrol.
Wat gebeurt er eigenlijk in je lijf?
Even kort op een rij:
- Bevallen is een natuurlijk proces dat gestuurd wordt door je hersenen, hormonen en spieren.
- Oxytocine zorgt voor weeën en verbinding – het is het ‘liefdeshormoon’.
- Endorfines werken pijnstillend en helpen je in een soort ‘flow’ te komen.
- Je baarmoedermond verzacht, wordt dunner en opent zich geleidelijk.
- Je ademhaling, hartslag en spieren passen zich aan om mee te werken met de weeën.
Laten we er iets dieper in duiken.
Hormonen: jouw geheime bondgenoten
Tijdens de bevalling draait het vooral om drie belangrijke hormonen:
1. Oxytocine – het aanjaaghormoon
Oxytocine is het hormoon dat verantwoordelijk is voor de weeën. Het wordt ook wel het ‘knuffelhormoon’ genoemd, omdat het ook vrijkomt tijdens seks, knuffelen en borstvoeding. Tijdens de bevalling stimuleert het je baarmoeder om ritmisch samen te trekken. Die samentrekkingen (weeën) zorgen ervoor dat je baby richting de uitgang wordt geduwd.
Oxytocine houdt van rust, veiligheid en liefdevolle aanraking. Het komt minder goed vrij bij stress of fel licht. Dat is ook waarom we een rustige omgeving tijdens de bevalling zo belangrijk vinden.
2. Endorfines – je natuurlijke pijnstillers
Hoe pittiger de weeën, hoe meer endorfines je lichaam aanmaakt. Dit hormoon werkt pijnstillend én helpt je om in een soort innerlijke focus te komen. Sommige mensen noemen het een ‘roes’ of een ‘bevallingsbubbel’. Endorfines maken het mogelijk om diepe weeën op te vangen, zelfs als het heftig is.
3. Adrenaline – vriend of vijand
Een beetje adrenaline kan helpen als je ineens energie nodig hebt (bijvoorbeeld in de laatste fase van de bevalling). Maar te veel adrenaline – bijvoorbeeld door angst of paniek – kan het natuurlijke proces juist afremmen. Je lichaam kiest dan reflexmatig voor ‘vechten of vluchten’, in plaats van ‘loslaten en openen’. Daarom is ontspanning zo belangrijk.
Veranderingen in je baarmoedermond en baarmoeder
Gedurende je zwangerschap is je baarmoedermond stevig en gesloten. Maar zodra je bevalling begint, verandert dat:
- Verstrijken: je baarmoedermond wordt zachter en dunner.
- Ontsluiten: langzaam opent de baarmoedermond zich tot ongeveer 10 centimeter.
- Indalen en draaien: je baby daalt dieper in het bekken en zoekt zijn of haar weg naar buiten.
De baarmoeder zelf is een sterke spier, opgebouwd uit verschillende spierlagen. Tijdens een wee trekken die spieren zich bovenin samen, terwijl het onderste deel ontspant. Dat helpt je baby naar beneden te duwen. In het volgende artikel gaan we dieper in op de verschillende fases van de bevalling.
Wat merk jij daarvan in je lichaam?
Je lichaam werkt keihard samen met je hormonen en je baby. Dit merk je onder andere aan:
- Spiercontracties (weeën): de spieren in je baarmoeder trekken zich samen. In het begin vaak onregelmatig en licht, later krachtiger en ritmischer.
- Versnelde ademhaling: bij inspanning adem je sneller. Bewust ademhalen helpt om te ontspannen en zuurstof naar je baby te brengen.
- Snellere hartslag: je hart pompt harder om je lichaam van voldoende zuurstof en energie te voorzien.
- Warmte, trillen, zweten: dit zijn normale reacties op inspanning, spanning en hormoonwisselingen.
Je kunt ook emotionele veranderingen ervaren, zoals momenten van twijfel, plotselinge rust of juist een golf van kracht. Dat hoort er allemaal bij. Veel mensen herkennen bepaalde ‘fasen’ van de bevalling juist aan hun emotionele beleving.
Je lichaam is gebouwd om te bevallen – letterlijk. De samenwerking tussen je hersenen, hormonen, spieren en ademhaling is indrukwekkend. Door te begrijpen wat er gebeurt, kun je beter meebewegen met het proces. En dat geeft rust en vertrouwen.