Medische ingrepen uitgelegd

Indien de baarmoeder mond nog niet open is, kan een bevalling worden ingeleid door middel van een ballonkatheter. Dit is een slangetje die ingebracht wordt in je baarmoedermond. Aan het einde van dit slangetje zit een ballonnetje dat wordt gevuld met vocht. Door de mechanische druk van de ballon van binnen uit hopen we dat er ontsluiting ontstaat. Ook kunnen er door de druk van het ballonnetje hormonen vrij komen die ervoor zorgen dat je baarmoedermond rijper wordt. 

Na 24 uur halen ze de ballon er uit, of is deze er al uitgevallen. Indien er voldoende ontsluiting is ontstaan, kunnen de vliezen worden gebroken.

CTG staat voor cardiotocografie. Dit is een methode om gelijktijdig de foetale hartactie (cardio) en de baarmoederactiviteit (toco) te registreren. Daardoor kunnen we constant de hartslag van de baby zien en ook zien hoe deze reageert op weeën. Dit kan nodig zijn als er zorgen zijn over de conditie van de baby of als je een medische ingreep ondergaat.

• Extern CTG: Je krijgt 2 elastieken om je buik. Onder 1 elastiek —op de plek waar de rug van de baby ligt- wordt een dop van ongeveer 10cm doorsnede gelegd, dit heet de transducer. Deze kan de hartslag van de baby hoorbaar maken en zichtbaar op het scherm. Onder het andere elastiek wordt een dop gelegd die druk kan meten, daardoor kunnen de weeën frequentie van de wee zichtbaar maken op het scherm.
• Intern CTG: Als de hartslag via de transducer op je buik niet goed te horen is, kan het nodig zijn de baby inwendig te registreren. In dat geval plaatst de verloskundige of arts van het ziekenhuis een schedelelektrode. Dat is een draad dat aan 1 zijde met het CTG apparaat is verbonden. De andere zijde gaat via je vagina naar het hoofdje van de baby. De 2 pinnetjes op het uiteinde worden in de hoofdhuid van de baby gedraaid. Voordeel van een schedelelektrode is dat de metingen nauwkeurig zijn ongeacht de ligging en en beweging van jou en de baby. Ook geeft het geen verstoringen als jij beweegt. Daarnaast heb je een elastiek minder om je buik. Het nadeel is dat de baby 2 pinnetjes in zijn hoofdhuid krijgt gedurende de rest van de bevallingen en er een kleine kans is op infectie. Ook is het voor het aanbrengen van een schedelelektrode noodzakelijk dat er ontsluiting is en dat de vliezen zijn gebroken.

Als je zelf geen (of niet voldoende) weeën hebt, kun je kunstmatige oxytocine via een infuus krijgen.

Plaatsen van een infuus: Er wordt met een naald een opening gemaakt in een vat op je hand of onderarm, daarin wordt een dun flexibel buisje geplaatst. De naald wordt daarna verwijderd en alleen het flexibele buisje blijft achter. Dit buisje kan worden bevestigd aan een slang. Door de slang kan een vloeistof je lichaam in worden gebacht. Bij een oxytocine infuus wordt de slang bevestigd aan een pomp. Deze pomp zorgt dat er constant een kleine hoeveelheid oxytocine in je bloedbaan komt. De hoeveelheid kan worden aangepast. Er wordt altijd begonnen met een lage dosis die langzaam kan worden opgehoogd.

Het plaatsen van het buisje kan enkele seconden pijnlijk zijn. Als de naald er eenmaal uit is gehaald zal het niet meer pijnlijk zijn.

Soms kan je als vrouw tijdens of na een bevalling niet goed plassen. We kunnen je blaas dan legen met een katheter. Een katheter is een dun plastic slangetje, dat speciaal voor dit doel is gemaakt. Het inbrengen van het slangetje in je plasbuis is gevoelig maar hoort niet pijnlijk te zijn. Het legen van je blaas duurt vaak een paar minuten. 
Als je een epiduraal krijgt (ruggenprik)heb je geen gevoel meer in je blaas. Waardoor je niet meer kan plassen. Om te zorgen dat je blaas leeg blijft krijg je daarom altijd een katheter nadat de epiduraal is geplaatst.

We hebben een apart artikel over keizersnede, 10% van de vrouwen krijgt een keizersnede. Dus lees dit artikel zeker even door! 

Knip/episiotomie

Bij een knip, ook wel een episiotomie of afgekort 'epi' genoemd, wordt de huid tussen de vagina en de anus ingeknipt om de geboorte te versnellen.

Wanneer wordt een knip gezet? Het stuk huid tussen de vagina en de anus heet het perineum. Vaak rekt deze huid voldoende en snel genoeg mee als de baby geboren wordt. Soms kan het nodig zijn een knip te zetten, bijvoorbeeld als de hartslag van de baby aangeeft dat er sprake is van nood. Door de knip ontstaat er meer ruimte in de vulva, waardoor het hoofdje sneller geboren kan worden.

Voorkomen van inscheuren? Er is veel discussie over het preventief zetten van een knip om ernstig inscheuren te voorkomen. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat een preventieve knip weinig voordelen biedt. In veel gevallen geneest een natuurlijke scheur beter dan een knip.

Doet een knip pijn? Nee. Voordat de knip wordt gezet, wordt het gebied altijd plaatselijk verdoofd. Hierdoor voel je niets van de ingreep.

Hoe vaak komt het voor? Als verloskundigen zetten wij in minder dan 1% van de bevallingen een knip. Ben je overgedragen aan het ziekenhuis? Dan is de kans op een knip groter, namelijk rond de 11%. 

Door het beoordelen van de hartslag proberen we de conditie van de baby in de gaten te houden. Als de hartslag goed is, zijn er geen zorgen over de baby. Maar als de hartslag van de baby te laag, te hoog of te onregelmatig is hebben we soms meer informatie nodig om te weten hoe de conditie van de baby is.

Door de zuurgraad in het bloed van de baby te meten kunnen we zien of de baby in goede conditie verkeert. Een lage pH (<7.20) kan erop wijzen dat de baby in nood is. Er wordt dan besloten tot het versnellen van de bevalling. Dit kan door het zetten van een knip, het verrichten van een vacuümextractie of een keizersnede (afhankelijk van het moment in de. bevalling). Bij een goede uitslag kan worden afgewacht en hoeven er geen (onnodige) ingrepen te worden verricht. Als het nodig is, kan het onderzoek later nogmaals worden gedaan.

Hoe wordt een MBO gedaan? Als moeder spreid jij je benen. De arts plaatst een hol buisje in je vagina waarmee hij via je vagina kan kijken op het hoofdje van de baby. Op de hoofdhuid van de baby wordt een klein sneetje gemaakt. De druppel bloed wordt opgevangen in een heel erg dun glazen buisje, dat meteen wordt onderzocht. Binnen enkele minuten is de uitslag bekend. Dit kan alleen worden gedaan als je al enkele cm ontsluiting hebt.

Na de bevalling krijgen sommige vrouwen een injectie met oxytocine (of een vergelijkbaar middel) om het risico op overmatig bloedverlies te verminderen. 

Tijdens de bevalling maakt je lichaam zelf oxytocine aan. Dit hormoon zorgt onder andere voor het samentrekken van de baarmoeder. Dit is belangrijk op 4 momenten tijdens de bevalling:

1. Het zorgt voor weeën, zodat je baarmoeder mond open gaat: gaat ontsluiten.
2. Bij volledige ontsluiting zorgen de samentrekkingen ervoor dat je baby naar buiten wordt geduwd, wat jij ondersteunt door te persen.
3. Ook na de geboorte van de baby moet je baarmoeder samentrekken om de placenta los te laten komen en naar buiten te duwen.
4. Na de geboorte van de placenta is de samentrekking van de baarmoeder belangrijk, zodat de plek waar de placenta zat goed kan dichtgedrukt. Deze plek is een soort 'wond' van 20x20cm aan de binnenkant van je baarmoeder. Als dat dichtdrukken van de bloedvaten, waar de placenta vastzat, niet goed gebeurt, kan je veel bloed verliezen. Dit noemen we een fluxus of postpartum bloeding.

Als je met spontane weeën, op een normaal tempo bent bevallen en we de natuur niet hebben hoeven verstoren met extra hormonen, een vacuüm verlossing of andere medische ingrepen: dan heb je bijna altijd voldoende oxytocine hormoon in je lichaam om bovenstaande stappen de doorlopen zonder extra hulp. 

Maar als je weinig oxytocine hormoon in je lichaam hebt tegen het einde van de bevalling, of we je lichaam iets hebben verstoord kan het nodig zijn je een injectie met oxytocine te geven na de geboorte van je baby (in je bovenbeen). Dat zorgt ervoor dat je weer voldoende oxytocine in je lichaam hebt om je baarmoeder krachtig en snel te laten samentrekken.

Samengevat:

• Doel van de injectie: Het beperken van bloedverlies na de geboorte.
• Wanneer: Meteen na de geboorte van je baby of bij het loskomen van de placenta.
• Waarom: Om je baarmoeder te helpen goed samen te trekken.
• Moet het altijd? Nee zeker niet! Het is alleen nodig als je eigen lichaam het hormoon niet voldoende zelf aanmaakt. We zullen dit dan met je bespreken en je mag altijd met ons overleggen over je voorkeuren.
• Nadelen? Tja...daarover verschillen de meningen. Na een oxytocine prik krijgen veel vrouwen kramp in hun baarmoeder, dat is ook precies de reden dat we het geven. Die kramp is vervelend maar wel noodzakelijk om de placenta geboren te laten worden of het bloedverlies te stoppen. Dus wij zijn van mening dat de nadeel van een kramp absoluut opwegen tegen het nadeel van extreem bloedverlies. Maar, we vinden ook dat het alleen gegeven hoeft te worden als er er tekenen zijn dat het lichaam zelf niet voldoende oxytocine maakt. 

Soms is er extra hulp nodig om de baby geboren te laten worden, bijvoorbeeld als de baby stress ervaart, de uitdrijving te lang duurt of als jij te uitgeput bent om effectief mee te persen. Bij een vacuümextractie plaatst de gynaecoloog een zuignap op het hoofd van de baby en trekt voorzichtig mee tijdens het persen, waardoor de baby vaak binnen enkele weeën geboren is. Het inbrengen van de vacuümcup is vaak onplezierig en pijnlijk. Het persen is niet pijnlijker.

Na de geboorte kan er een afdruk van de zuignap zichtbaar zijn, die na enkele dagen verdwijnt. Soms heeft de baby hoofdpijn, waarvoor paracetamol kan worden gegeven.

N.B. 

• Een vacuüm verlossing kan alleen worden gedaan als er volledige ontsluiting is en de baby al diep genoeg in je bekken staat om de cup op het hoofdje te plaatsen. Als dit niet het geval is, zal een keizersnede moeten worden verricht.
• Na de geboorte zal op het hoofdje van de baby een afdruk te zien zijn van de zuignap. Deze afdruk verdwijnt binnen enkele dagen na de geboorte. De baby zal na de bevalling mogelijk ook hoofdpijn hebben, daarom wordt vaak geadviseerd de baby een paracetamol gegeven.

Tijdens een bevalling komt het voor dat we de vliezen kunstmatig breken. Dit doen we alleen als daar een goede reden voor is. Bijvoorbeeld als de bevalling niet begint, of als de ontsluiting stagneert en extra weeën nodig zijn, of als we beter zicht willen op de conditie van de baby. Soms vraagt iemand er zelf om, bijvoorbeeld om wat meer tempo in de bevalling te brengen.

We breken de vliezen dus nooit zomaar. Het gebeurt alleen als het medisch nodig is of op verzoek, en altijd in overleg met jou. Als er geen duidelijke reden is, laten we de vliezen liever vanzelf breken. Dat is vaak het meest natuurlijk en veilig.

Hoe wordt dat gedaan? Tijdens een inwendig onderzoek wordt gevoeld of de ontsluiting voldoende is om de vliezen door te breken met een vliezenbreker. Dat is een dun stokje met een haakje aan het einde. Hier voel jij of de baby niets van, alleen het aflopen van vruchtwater uit je vagina zul je voelen.