Overige
Hoge bloeddruk in de zwangerschap
Zwangerschapsvergiftiging – ook wel pre-eclampsie genoemd – is een aandoening waarbij je tijdens de zwangerschap een hoge bloeddruk krijgt, samen met eiwitverlies in de urine of tekenen van tijdelijke orgaanschade. De klachten ontstaan meestal na de 20e week van de zwangerschap, maar kunnen ook nog in de dagen na de bevalling optreden.
Hoe ontstaat zwangerschapsvergiftiging?
De precieze oorzaak van zwangerschapsvergiftiging is niet bekend. Waarschijnlijk spelen meerdere factoren een rol, zoals:
- de ontwikkeling en ingroei van de placenta (moederkoek);
- de manier waarop de bloedvaten van de moeder reageren op stoffen uit de placenta;
- erfelijke aanleg;
- en de algemene gezondheid van de moeder, zoals overgewicht of hoge bloeddruk.
Hoe vaak komt het voor?
Ongeveer 2 tot 5% van alle zwangeren krijgt te maken met zwangerschapsvergiftiging. Het risico is groter bij:
- suikerziekte (diabetes);
- overgewicht;
- een bestaande hoge bloeddruk;
- een meerlingzwangerschap;
- een moeder of zus die zwangerschapsvergiftiging had;
- een eerste zwangerschap of een nieuwe partner.
Ook vrouwen jonger dan 20 of ouder dan 35 jaar lopen iets meer risico.
Pre-eclampsie, eclampsie en het HELLP-syndroom
- Pre-eclampsie is de medische term voor zwangerschapsvergiftiging.
- Eclampsie is een zeldzame, ernstige complicatie waarbij stuipen optreden: korte aanvallen waarbij armen en benen stijf worden en schokken.
- HELLP-syndroom is een ernstige variant waarbij ook de lever en bloedstolling worden aangetast. HELLP staat voor Hemolyse, Elevated Liver enzymes, Low Platelets – afbraak van rode bloedcellen, verhoogde leverwaarden en een tekort aan bloedplaatjes. De diagnose wordt gesteld via bloedonderzoek.
Hoe herken je zwangerschapsvergiftiging?
Naast een verhoogde bloeddruk kunnen onderstaande klachten voorkomen:
- Hoofdpijn
- Misselijkheid of braken
- Wazig zien, sterretjes of lichtflitsen
- Pijn boven in de buik of een strak bandgevoel
- Pijn boven in de rug
- Tintelingen in vingers
- Een opgezwollen gezicht, handen of enkels
- Een grieperig gevoel
Tijdens de controles houden wij je bloeddruk en de groei van je baby goed in de gaten. Een hoge bloeddruk kan de werking van de placenta verminderen, waardoor je baby minder voedingsstoffen krijgt en langzamer groeit.
Mogelijke gevolgen
Wanneer zwangerschapsvergiftiging wordt vastgesteld, vindt de verdere zorg plaats in het ziekenhuis, in de 2e-lijn. Daar worden jij en je baby zorgvuldig gecontroleerd. Artsen wegen voortdurend af wat het beste moment is om de zwangerschap te beëindigen of de bevalling in te leiden.
Voor de baby kan er sprake zijn van groeivertraging, en in ernstige gevallen kan het nodig zijn om eerder te bevallen. Voor de moeder kan zwangerschapsvergiftiging leiden tot:
- schade aan lever of nieren;
- problemen met de bloedstolling;
- in zeldzame gevallen vocht in de longen of eclampsie.
Behandeling
De enige manier waarop zwangerschapsvergiftiging écht overgaat, is door te bevallen. Tot die tijd worden de klachten behandeld:
- Medicatie tegen hoge bloeddruk en om klachten te verminderen.
- Magnesiumsulfaat om stuipen te voorkomen als het risico hierop groot is.
- In sommige gevallen wordt de bevalling eerder opgewekt. Als dit voor 34 weken nodig is, krijg je medicijnen om de longrijping van je baby te bevorderen.
Wat kun je zelf doen?
Je kunt zwangerschapsvergiftiging niet voorkomen – het is nooit jouw schuld. Wel kun je je gezondheid ondersteunen:
- Neem rust: plan voldoende hersteltijd in.
- Eet gezond: gevarieerd, met veel groenten, volkorenproducten en niet te veel zout.
- Zorg voor voldoende calcium: ongeveer 1 gram per dag (bijv. 5 glazen melk) helpt het risico te verlagen.
- Gebruik eventueel aspirine (acetylsalicylzuur) en calcium: in sommige situaties adviseren wij dit preventief voor om de kans op pre-eclampsie te verkleinen.
- Vermijd stress en zoek ontspanning waar mogelijk.
Wanneer bellen?
Neem direct contact op ons bij:
- plotselinge hoofdpijn of misselijkheid;
- wazig zien, sterretjes of lichtflitsen;
- pijn boven in de buik of rug;
- een strak bandgevoel;
- gezwollen gezicht, handen of enkels;
- tintelingen in vingers;
- trekkingen van armen of benen;
- plotselinge bloedneus of bloedend tandvlees;
- een grieperig of ziek gevoel.
Na de bevalling
Na de bevalling met hoge bloeddruk blijf je meestal nog een paar dagen in het ziekenhuis. Je bloeddruk wordt regelmatig gecontroleerd, en soms moet je tijdelijk medicijnen blijven gebruiken. Bij de nacontrole (na ongeveer zes weken) wordt je bloeddruk opnieuw gemeten. Als deze nog niet stabiel is, volgt er vervolgonderzoek bij je huisarts of internist.
Vrouwen die zwangerschapsvergiftiging hebben gehad, hebben later een hogere kans op hart- en vaatziekten. Daarom wordt aangeraden om via je huisarts:
- jaarlijks je bloeddruk te laten controleren in de eerste vijf jaar, daarna elke drie jaar;
- regelmatig bloedonderzoek op o.a. je cholesterol, bloedsuiker en nierfunctie;
- en een gezonde leefstijl aan te houden (voldoende bewegen, niet roken, gevarieerd eten).
Volgende zwangerschap
De kans dat zwangerschapsvergiftiging terugkomt is meestal klein, maar wel iets verhoogd. Tijdens een volgende zwangerschap word je extra gecontroleerd. Vaak adviseren we:
- lage dosis aspirine en calcium vanaf het eerste trimester;
- voldoende vitamine D;
- en regelmatige bloeddrukcontroles.
Herstel en emoties
Een zwangerschap met pre-eclampsie kan een intense ervaring zijn. Sommige vrouwen blijven nog weken of maanden last houden van vermoeidheid, prikkelgevoeligheid of concentratieproblemen. Ook emotioneel kan het veel impact hebben. Praat erover met ons, je huisarts of een psycholoog. Je kunt ook contact zoeken met andere vrouwen via de HELLP-stichting.